سوغات گرگان همانند دیگر شهرهای شمالی ایران از تنوع بسیاری برخوردار است. یکی از سرگرمی های شهر گرگان در کنار طبیعت زیبا و جاذبه های دیدنی آن، بازدید از بازارهایی است که نمایشگاهی از صنایع دستی و سوغات گرگان می باشد. بنام ترین سوغاتی های شهر گرگان، شیرینی های سنتی است که در کارگاه های شیرینی پزی و قنادی درست می شوند. همچنین بانوان هنرمند گرگانی به مناسبت های مختلف، این شیرینی های فوق العاده را می پزند. نان زنجبیلی(لوزی)، نان خرمایی، حلوا اماج، سرغبیلی، نان شیرمال و نان پادرازی شیرینی هایی هستند که در ادامه برای شما توضیح داده شده تا با توجه سلیقه و ذائقه ی خود، بعنوان نماد و سوغات شهر گرگان همراه خود ببرید.
سوغاتی های دیگر که در گرگان می توان تهیه کرد عبارتند از:
نان زنجبیلی گرگان
نان زنجبیلی(زنجفیلی)، یکی از شیرینی های سنتی گرگان می باشد که جایگاه خوبی در مهمانی های مردم این شهر دارد. نان زنجبیلی از آرد گندم، شکر، روغن و زنجبیل تهیه می شود و عموما از نظر شکل ظاهری لوزی است. ترکیب زنجبیل طعم عالی به این شیرینی می دهد. علاوه بر این، مصرف شیرینی زنجبیلی، بدلیل زنجبیل موجود خواص درمانی بسیاری دارد.که تعدادی از آن
اگر تاکنون از این کلوچه های خوشمزه نخورده اید در سفر به گرگان آن را امتحان کنید و همچنین به عنوان سوغاتی خوشمزه گرگان همراه خود ببرید.
نان خرمایی گرگان
نان خرمایی، سوغات دیگر شهرهای ایران هم است. اما از آنجا که خیلی خوشمزه است و در هوای سرد باعث گرمی بدن می شود در گرگان هم از زمان های دور پخت می شود. خوردن نان خرمایی در کنار یک لیوان چای در هوای نسبتا سرد، بسیار دلچسب است. از نان خرمایی گرگان فراموش نکنید.
حلوای اماج گرگان
حلوای اماج یا حلوای اماچ سوغات مخصوص شهر گرگان محسوب می شود، که زنان هنرمند گرگانی با وجود سختی زیاد در تهیه آن، برای عید نوروز از قدیم الایام درست می کردند. حلوا اماج از آرد گندم، عسل، روغن، پودر پسته ، بادام، هل و گلاب تهیه می شود. مسافران شهر گرگان می توانند این حلوا را از شیرینی فروشی ها تهیه کنند و از خوردن آن لذت ببرند. اگر میخواهید سوغاتی گرگان را تهیه کنید از خرید این حلوا فراموش نکنید.
سرغبیلی گرگان
سرغبیلی شیرینی سنتی دیگر، مخصوص شهر گرگان است. شاید تاکنون اسم آن را نشنیده باشید در این قسمت اندک توضیحی جهت آشنایی شما آورده ام. آرد، مایه خمیر، پودر قند، شیر و شکر از مواد اصلی تهیه آن است. سرغبیلی می تواند سوغات خوبی باشد چون خیلی ها با شکل و طعم آن آشنا نیستند. مطمئنا جذاب خواهد بود.
نان پادرازی گرگان
نان پادرازی نوعی نان محبوب در بین مردم گرگان است. نان پادرازی بسیار نرم است و خوردن آن راحت است. این نان را بعنوان سوغاتی شهر گرگان با خود ببرید تا آنان که همراه شما نبودند، با این نان خوشمزه گرگان آشنا شوند. مواد تهیه نان پادرازی روغن، آرد، گلاب و سیاه دانه است و بعلت استفاده نشدن شکر در تهیه آن، برای افرادی که دیابت دارند مفید است.
نان شیرمال گرگان
نان و شیرینی عمده ترین سوغاتی های خوراکی گرگان هستند. یکی دیگر از این شیرینی ها نان شیرمال گرگان است که اکثرا با آن آشنایی دارید و در شیرینی فروشی های بیشتر شهرها یافت میشود. مواد تهیه آن آرد، تخم مرغ، شیر و کشمش است. شاید دلیل نام گذاری شیرمال برای این شیرینی وجود شیر در تهیه ی آن می باشد. ناگفته نماند کشمش در ترکیب با این نان طعم فوق العاده ای را بوجود آورده است. همچنین گاهی خرما هم در داخل آن قرار می دهند. این نان بسیار خوشمزه است و میتواند بعنوان یک میان وعده استفاده شود. حتما این سوغاتی خوشمزه را از شهر گرگان، برای بستگان خود ببرید.
آنچه درباره زندگی نامه ادیب الممالک فراهانی در تاریخ آمده است که ایشان میرزا محمد صادق فرزندحاجی میرزا حسین و نوه میرزا معصوم ،برادر قائم مقام بود. او به سال 1277 هجری قمری در روستای گازران اراک به دنیا آمد. محمد صادق فراهانی در سن پانزده سالگی پدرش را از دست داد و براثر فشار بستانکاران و ستمکاری ناصرالدوله-عبدالحمید میرزا- حکمران و رئیس قشون اراک پیاده به تهران آمد. و پس از مدتی به دستگاه تهماسب میرزا مویدالدوله راه یافت و بر اثر آشنایی با امیر نظام گروسی- حسنعلی خان- تخلص خود را از پروانه به امیری تغییر داد، و با او به کرمانشاه رفت، و چهار سال بعد، به تهران بازگشت. مظفرالدین شاه او را لقب ادیب الممالک داد. در سال های بعد، ایشان، روزگاری پیشکار آذربایجان بود.ادیب الممالک مدتی معاون مدرسه لقمانیه تبریز بود، سفری به قفقاز رفت و گذری به خوارزم داشت. ادیب الممالک فراهانی مدتی در مشهد زیست و در سال 1320 هجری قمری به تهران آمد و نویسنده روزنامه ایران سلطانی بود. بعدها مدتی در باکو با روزنامه ارشاد همکاری داشت و پس از گشایش مجلس، سر دبیری روزنامه مجلس را به عهده گرفت و به هنگام فتح تهران در سال 1327 هجری قمری همراه با مجاهدان وارد تهران شد. ادیب الممالک فراهانی مدتی بعد به خدمت وزارت عدلیه در آمد و در آنجا دیدن فسادهای گسترده اداری، او را به سرودن شعرهای تند و هجوهای نیشدار واداشت.
دیوان ادیب الممالک فراهانی مشتمل بر قصیده ها، مسمط ها و ترجیع بندها می باشد. شعر او، به گونه محسوسی از رویدادهای روزگارش تاثیر پذیرفته است. چه، او، در مسائل اجتماعی و مبارزه های سیاسی درگیر بوده است. شیوه شعرش در قصیده سرایی، بیشتر به شیوه ی انوری نزدیک است و به سبب احاطه اش بر ادب عرب، تلمیح های نامانوس به گفته ها و احوال پیشینیان، در شعر او، بسیار است.و گاه، دشوار وسنگین به نظر می آید، گاه، برخی نشانه های تجدد خواهی در اشعار ادیب الممالک فراهانی هست و هجوهایش،تند و نیشدار است.بویژه هجو هایی که درباره مخالفان مشروطه سروده است، و در یکی از قصیده های خود، یکی از آنان را آماج دشنام های زشت خود ساخته است.
ادیب الممالک، در سال 1335 هجری شمسی برابر با 1295 هجری قمری که در عدلیه یزد خدمت می کرد،سکته کرد و در بیست و هشتم ربیع الثانی همان سال، در 58 سالگی در گذشت.
در تاریخ 6 آذرماه سال 1394 حدود ساعت 7 صبح از محل دفتر نشاط آوران به همراه 25 نفر به سمت روستای ازغد به راه افتادیم.
برای صبحانه امید عزیز دره ای که از قبل بررسی کرده بود را در نظر داشت و همگی به سمت این دره در حرکت بودیم.این دره دقیقا در کنار روستای ازغد بود و محیط فوق العاده زیبایی داشت که در فصل پاییز واقعا روح نواز بود.
پس از پیاده شدن از ماشین ها ، جهت صرف صبحانه به سمت دره حرکت کردیم که در راه دوستان عکس های بسیار زیادی از این زیبایی های منحصربفرد گرفتند.خدارو شکر همانطور که بنده از قبل بررسی کرده بودم ، آب و هوا بسیار خوب بود و جون می داد برای بیرون شهر …
در راه مجبور بودیم قسمت هایی را از رودخانه بسیار زیبای آن منطقه که پرشده بود از برگهای پاییزی طی کنیم.
به محل فوق العاده زیبایی که امید عزیز در نظر گرفته بود رسیدیم و آماده خوردن صبحانه شدیم.چند نفر از خانم ها از جمله خانم گنجعلی و خانم های بهرامی و خانم های دیگر خانواده شان برای تهیه صبحانه شروع به آماده سازی پنیر ، خیار و گوجه کردند و امید کمالی عزیز هم به همراه آقای مستقل و دوستانشان رفتند برای آماده سازی چای کوهی …
امیر کمالی عزیز هم که مثل همیشه زحمات عجیبی کشید و رفت با آب بسیار سرد چشمه مانندنی که درانجا بود ، میوه ها را شست.
خلاصه جایتان خالی.صبحانه را در بهترین شرایط طبیعی ممکن نوش جان کردیم …
صبحانه را که نوش جان کردیم ، آماده رفتن به خانه باغی در باغات ازغد که از قبل هماهنگ کرده بودیم شدیم و حرکت خود را آغاز کردیم …
پس از طی مسافتی نسبتا کوتاه به خانه باغ مورد نظر رسیدیم و همه وسائل را پهن کردیم و آماده شدیم برای چند ساعت تفریح و لذت بردن از با هم بودن.
همینطور که دوستان در حال بازی کردن و کارهای مفرح دیگر بودند ما کم کم برنامه ناهار را شروع کردیم.دوست عزیزی که تخصص در کباب زدن داشتن و از قبل برای برنامه هماهنگ شده بودن ، کباب ها را آماده زغالی شدن کردند !!!
یک سری دوستان هم در همین حین رفتند برای دره نوردی.
پس از آماده شدن کباب ها دوستان عزیزی همچون امید و آقای مستقل رفتند برای طبخ کباب ها با زغال که چه شود …
از طرفی گوجه ها هم با آب یخ چشمه آن اطراف شسته و اماده آتیشی شدن شد.
خلاصه کباب ها آماده شد …
واااااااااااااای . عجــــــــــــــــب کبابی بود.جای همه خالی.فوق العاده خوشمزه و لذیذ شده بود .در کنار کباب ها ، گوجه ، پیاز و نارنج هم قرار داده شد و بین دوستان همراه با دوغ سرد تقسیم شد.
وااااای.چی بگم از ناهاری که خوردیم و حال و هوایی که داشت !!! بیشتر نگم که اذیت نشید …
پس از سرف ناهار خوشمزه و سنگین برخی دوستان چای کوهی خوردن و ما هم کمی بازی کردیم.بچه های خانواده آقای مستقل هم که آروم در حال بازی کردن باهم بودند …
چای آتیشی آماده شد و تا دوستان چای خوردن ، رفتیم برای آماده کردن عصرانه که دیگه چی بگم از این عصرانه فوق العاده خوشمزه …
بدون شرح !
سیب زمینی پنیر چی میگه ؟!!! با سس مخصوص سالسا !
من در این مورد دیگه حرفی ندارم …
بعد از خوردن عصرانه دوستان یه سری حرکات موزون محلی هم انجام دادند تا این خوراکی های سنگین کمی حضم شود و آماده بازگشت شویم.
روز بسیار خوبی بود و مثل همیشه خیلی خوش گذشت.
دوستتون دارم
(امیر قمصری)
سوغات کرمانشاه ، مانند دیگر شهر های ایران نظر مسافران و توریست های بسیاری را به خود جلب می کند. این شهر یکی از اصیل ترین و متمدین ترین شهر های ایران میباشد که جاذبه های تاریخی بسیاری دارد، در کنار این آثار فاخر سوغاتی های شهر کرمانشاه خودنمایی می کنند. شهر کرمانشاه گزینه ی مناسبی برای سفر است و تمام خواسته های یک مسافر از سفر را بر طرف می کند از لحاظ امکان تاریخی، تفریحی، آب و هوای مناسب و بحث جذاب سوغاتی که بسیار لذت بخش است. برای آن دسته از مسافران که سوغات مفهوم خوراکی دارد، کرمانشاه مکان مناسبی است همانند سوغات یزد، سوغات کرمان و … که بیشتر شیرینی های سنتی بود، سوغاتی کرمانشاه، شیرینی هایی است که تولید آن ها به نسل ها قبل باز می گردد. برای خرید می توانید به بازار سنتی سرپوشیده آن بروید و از دیدن انواع صنایع دستی و شیرینی ها که به صورت کارگاهی و یا بدست زنان هنرمند کرمانشاهی تولید می شوند، لذت ببرید و سوغاتی های مورد نظر خود را پیدا کنید.
سوغات شهر کرمانشاه را همه تقریبا می شناسند، همچون کاک، نان برنجی، نان خرمایی و روغن حیوانی که زبانزد است. دیگر انواع سوغات کرمانشاه که می توان به آن ها اشاره کرد عبارتند از:
نان برنجی کرمانشاه
نان برنجی کرمانشاه، یکی از سوغاتی های معروف استان کرمانشاه است که در بین گردشگران و مسافران محبوبیت بسیاری دارد. پیشینه ی نان برنجی به دوران قاجار، حدود صد و پنجاه سال قبل باز می گردد زمانی که مسافران جاده ابریشم بدنبال غذایی برای مسیر سفرشان بودند که ارزش غذایی و ماندگاری خوبی داشته باشد، از آن زمان بود که مردم کرمانشاه، نان برنجی را درست کردند. نان برنجی شیرینی است که در شهرهایی چون قزوین و کردستان هم درست میشود، اما با این وجود سوغاتی کرمانشاه محسوب می شود. آرد برنج، تخم مرغ، شکر، روغن، هل ،گلاب و تخم خرفه موادی هستند که نان برنجی از آن ها، درست می شود. هر کدام از این اجزای تشکیل دهنده را در نظر بگیریم فواید مخصوص به خود را دارند و اگر به روشن سنتی تهیه شده باشد ضرری ندارد چون هیچ ماده نگهدارنده و غیر طبیعی به آن افزوده نمی شود. همچنین اکثر نان برنجی های کرمانشاه با روغن حیوانی تهیه می شوند که عطر و بوی بسیار دلپذیری را به آن ها می دهد. با این تعاریف وسوسه انگیز از خرید نان برنجی فراموش نکنید.
انواع نان برنجی کرمانشاه:
کاک کرمانشاه
کاک کرمانشاه سوغاتی خوشمزه و سنتی است که در شهر شیراز به نان یوخه می شناسند. کاک در بسیاری از قنادی ها به چشم می خورد از نظر شکل ظاهری ورقه های نازک ، شکننده و رول شده است که از آرد ،تخم مرغ، هل، روغن و دارچین تهیه میشود. کاک به دلیل تخم مرغ و روغن حیوانی کرمانشاهی بسیار پرانرژی است. معمولا کاک را با پودر قند می پوشانند و روی آن را بر حسب سلیقه، پودر انواع مغزها چون بادام و پسته و نارگیل می ریزند. این شیرینی به دلیل نازک بودن و خوش طعم بودن در بین میانسالان و کودکان طرفداران بسیاری دارد پس حتما در کنار نان برنجی کرمانشاه، کاک را خریداری کنید.
نان خرمایی کرمانشاه
شاید اگر نان خرمایی کرمانشاه را خورده باشید، مزه ی کلمپه کرمان را بیاد می آورید. کلمپه و نان خرمایی در یک خانواده قرار دارند اما در عین حال اختلافاتی دارند بارز ترین اختلافشان در شکل ظاهری آنهاست. نان خرمایی، در زبان محلی کرمانشاه به نان خانقی معروف است. نان خرمایی از ترکیب آرد، شکر، زعفران، گلاب، روغن و خرما درست می شود. خرما به صورت پوست گرفته و له شده در وسط خمیر قرار می گیرد و معمولا با زیره طعم فوق العاده ای می گیرد. نان خرمایی را می توانید در کارگاه ها و مغازه های نان برنجی تهیه کنید.
انواع نان خرمایی:
روغن حیوانی کرمانشاه
دیگر سوغاتی کرمانشاه که بسیار ارزشمند است روغن حیوانی یا به زبان کرمانشاهی «رون دان» می باشد. روغن حیوانی فرآورده ای از شیر گوسفند و گاو می باشد. آب و هوای مناسب، مراتع و دشت های کرمانشاه علوفه ی مرغوبی برای تغذیه ی دام ها دارد که این مرغوبیت علوفه بر روی عطر و طعم روغن کرمانشاه بسیار تاثیر گذاشته است و روغن حیوانی کرمانشاه شهرت بسیاری در ایران دارد. روغن حیوانی به این صورت بدست می آید که از شیر گاو و گوسفند ابتدا ماست و سپس دوغ درست می کنند، از دوغ بدست آمده روغن را می گیرند. روغن حیوانی به این دلیل که از شیر گرفته می شود تمام خواص شیر را داراست و غذا را بسیار خوش طعم و عطر و لذیذ می کند.
کمتر کسی را میتوان یافت که سوغات قم را نشناسد. از آنجا که شهر قم یکی از قطب های مذهبی با اهمیت کشور است و بارگاه حضرت معصومه (س) و مسجد جمکران در آنجا قرار دارد هر روزه پذیرای زائران بسیاری است، که به قصد زیارت به این شهر سفر می کنند. در این مطلب شما زائران عزیز را در مورد سوغاتی قم راهنمایی می کنم تا درکنار لذت بردن از زیارت، براحتی بتوانید برای نزدیکانتان که در این سفر همراهتان نبوده اند، سوغاتی ببرید و بعنوان تبرکی از شهر زیارتی قم باشد. سوغات معروف قم، سوهان است. در ادامه انواع مدل ها آن را بیان می کنم تا براساس سلیقه و ذائقه خود انتخاب آسانی داشته باشید.
سوهان قم
سوهان مهمترین سوغات استان قم است. سوهان پزی یکی از مشاغل سنتی است که از زمان قاجاریه پدید آمد. زمانی که شخصی بنام «ملا ابراهیم شماعی» برای روز افتتاحیه صحن بارگاه حضرت معصومه(س) حلوایی درست کرد که به گفته یکی از بزرگان حاضر در مجلس، همانند سوهان باعث هضم غذا شد. از این به بعد این حلوای شیرین و خوشمزه «سوهان» نام گرفت. امروزه در شهر قم کارگاه های بسیاری مشغول به پخت سوهان بصورت سنتی و مدرن هستند. ماده ی اصلی در تهیه سوهان جوانه گندم است، که خاصیت و فواید سوهان از آن حاصل می شود. از جمله خواص جوانه گندم که خواص سوهان هم محسوب می شوند عبارتند از:
همچنین از کره یا روغن حیوانی، زعفران و هل که برای طعم و رنگش استفاده می شود نمی توان چشم پوشید و هر کدام فوایدی برای بدن دارد.
برای تشخیص کیفیت و مرغوبیت سوهان موارد زیر را بیاد داشته باشید:
سوهان سنتی قم به نام سوهان گل نازک معروف است. انواع دیگر سوهان که تفاوت آن ها در شکل ظاهریشان و بعضی مواد اولیه تهیه آنهاست، عبارتند از:
سوهان گل قم
همانطور که گفته شد این سوهان، سوهانی است که از همان ابتدا بصورت کاملا سنتی و با دست شکل داده می شد. مواد تهیه آن جوانه گندم، آرد، تخم مرغ، زعفران، کره و یا روغن حیوانی، هل،شکر، گلاب، بادام و پسته می باشد. این سوهان را در قم می توانید به شکل دایره های کوچک یا بزرگ اخل ظرف های مخصوص تهیه کنید. عموما بیشتر ائران این نوع را بعنوان سوغاتی شهر قم ترجیح می دهند.
سوهان لقمه ای قم
این نوع سوهان و سوهان گل محبوب ترین سوهان های قم هستند، و تفاوتشان در این است که به صورت لقمه ای معمولا با قالب شکل می گیرند، و در وسط آن مغزهای مختلف گذاشته می شود. سوهان لقمه ای را می توانیم بصورت چیده شده در ظرف و یا بسته بندی شکلاتی شکل تهیه کنیم.
سوهان گزی قم
سوهان گزی همانند نوع لقمه ای است با این تفاوت وسط آن بجای مغز، گز قرار دارد.ترکیب سوهان، گز و مغز طعم فوق العاده ای را ایجاد می کند.
سوهان عسلی قم
سوهان عسلی از شکر، عسل،آب و انواع مغزها درست می شود بسیار خوشمزه است. مغزهایی چون بادام و پسته طعم فوق العاده ای را به آن می دهند. من شخصا سوهان عسلی با مغز بادام و پسته را خیلی دوست دارم. به شما هم توصیه می کنم از خرید این نوع سوهان در سفر به قم فراموش نکنید.
سوهان کنجدی قم
سوهان کنجدی، که از کنجد، شکر و آب درست می شود و خاصیت اصلی آن در کنجد استفاده شده است. این نوع سوهان معمولا به اندازه ی سکه می باشد. همچنین بصورت ساده و مشبک در دسترس قرار دارد. استفاده آن بجای قند در کنار چای بسیار لذت بخش است.
سوهان حبه ای
سوهان حبه ای از نظر طعم مانند سوهان ساده یا همان سوهان گل است با این تفاوت که شکل ظاهریش مثل حبه های قند است و خوردن آن بسیار راحتتر است.
سوهان حلوایی قم
سوهان حلوایی بسیار شباهت به حلوا دارد و تنها مواد تشکیل دهنده آن متفاوت است. از نظر ظاهر سفت تر از دسر سوهان و بسیار نرم تر از سوهان های معمولی می باشد، و خوردن آن برای کودکان و میانسالان بسیار راحت است.
دسر سوهان قم
این نوع سوهان به شکل مایع است و از لحاظ ظاهری شبیه حلوا است و همانطور که از اسمش مشخص است بعنوان دسر می توان از آن استفاده کرد.