پل شکسته خرم آباد

 

تاریخچه : پل شکسته خرم آباد از بزرگ ترین پل های سنگی ایران محسوب شده که برای گذر کاروانیان و سپاهیان ایرانی از شهر شوش به هگمتانه ایجاد گشت. پل تاریخی لرستان در حال حاضر از لحاظ قابلیتت توریستی مورد بی توجهی و غفلت قرار گرفته است.

 

یکی از شاهکارهای معماری دوره ساسانیان پل شکسته یا پل شاپوری خرم آباد است که به گویش لری به طاق  پیل اشکسه معروف می باشد.

این پل در ضلع جنوبی قلعه فلک الافلاک و در جنوب شهر خرم آباد در استان لرستان قرار دارد و پل شاپوری عامل مرتبط بودن غرب استان لرستان طرهان با شرق و از آن جا به خوزستان و تیسفون پایتخت ساسانیان بوده است.

مصالح به کار رفته در پل شکسته سنگ، ملات گچ و ساروج است. این مصالح از سنگ های قلوه ای رودخانه ها و لاشه سنگ در چشمه طاق ها شامل شده و از سنگ های پاکتراش در قسمت پایه ها استفاده گردیده شدهه است.  پل شکسته دارای کفی سنگ فرش بوده و نوع آن سنگ بلوک قرمز می باشد. این سنگ در اثر فرسایش آب از شکل کادر بودن خارج شده است.

پل شکسته یا شاپوری خرم آباد تقریبا 230 متر طول و بیشتر از 19 چشمه طاق داشته که اکنون فقط 5 چشمه طاق آن باقی مانده است. چشمه طاق های پل شکسته به صورت جناقی قرار گرفته و سبک و معماری پل وو موج شکن های آن به شکل لوزی شش ضلعی از سنگ ساخته شده است.

پل شکسته یا شاپوری با شماره 2,1051 به ثبت آثار ملی ایران در آمده است.

پس اگر قصد سفر به نواحی غربی ایران را داشتید و تصمیم گرفتید به استان لرستان سر بزنید ما  شهر خرم آباد و بازدید از پل شکسته این شهر را به عنوان یک گردش میان راهی به شما عزیزان پیشنهاد می دهیم.

منبع : نشاط آوران

پل صفوی خرم آباد

 

تاریخچه : پلی در میان مردم شهر خرم آباد به پل آجری یا پل صفوی و یا پل گپ معروف است که گپ به معنای  بزرگ می باشد. این پل تاریخی متعلق به دوره صفویه و قاجار می باشد. 

 

پل صفوی خرم آباد بر روی رودخانه گلال و در مرکز شهر قرار گرفته است. این پل تاریخی دو قسمت شرقی و غربی  شهر را به هم متصل نموده است. هم چنین پل گپ خرم آباد دارای 24 چشمه طاق است. طول این پلل بیش از 350 متر است و پهنایی معادل هشت و نیم متر دارد. ارتفاع پل آجری گپ از کف رودخانه تا رو گذر پل 88  متر مربع است.

در قسمت پایه ها مصالح به کار رفته، سنگ های تراشیده با ملات آهک و گچ می باشد و پایه های چشمه طاق ها از آجر ساخته شده است. کتیبه های سنگی بر سینه ای شمالی پل نصب شده که با حروف مقطعه نوشته شده است که از آن به عنوان طلسم یاد می کنند.

قسمت میانی پل دارای شاه نشین بوده، و به شاه نشین پل خواجو شباهت دارد، که در اثر سیل تخریب و مجددأ با سیمان ترمیم شده است. نمای کلی و ساختمان اصلی پل شبیه به سی و سه پل در اصفهان است.

 این اثر گرانبها در زمان شاه سلطان حسین صفوی ساخته شده و منسوب به حسن خان والی لرستان است. پل صفوی در زمان قاجار به پل محسنیه مشهور بوده است.

فاجعه دردناکی که برای این پل اتفاق افتاده است تغییر ناآگاهانه و غیرقابل باوریست که در سال 1330 رخ داده؛ برای توسعه پل صفوی قسمت میانی آن را منفجر و به شکل جدید احداث کردند!

با توجه به موقعیت مکانی این پل تاریخی، مرمت و بازسازی آن به نحوه درست، کمکی است به صنعت گردشگری استان. این بنای تاریخی خرم آباد با شماره 2354 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

منبع : نشاط آوران

پل کشکان خرم آباد

 

تاریخچه : پل کشکان خرم آباد در گویش محلی لرستان به کشکو معروف است و تاریخ ساخت این بنا به زمان  حکومت آل حسنویه برمی گردد.

 

پل کشکان رود خرم آباد در فاصله 51 کیلومتری غرب جاده خرم آباد به کوه دشت در بخش چگنی واقع شده است. هم چنین این پل بر رودخانه ای به همین نام قرار گرفته و در مسیر راه باستانی شاپور خواست به طرهانن ساخته شده است. پل کشکان لرستان در متون تاریخی به عنوان کژکی نام برده شده است. طول پل کشکان، در حدود 320 متر می باشد و هر یک از دو چشمه شرقی آن دارای عرضی  معادل 23,20 متر است.

استان لرستان یکی از غنی ترین شبکه های آب روان بدلیل وجود رود های پر آب و مهم چون سمیره، سزار و کشکان است. لزوم دسترسی سریع و آسان و داشتن ارتباط با یگر مناطق با وجود این چنین رود های خروشانی موجب احداث پل های عظیمی گشته که سازه های پل ها انسان را حیرت زده میکند.

در بالاترین قسمت پل کشکان رود ارتفاع آب 26 متر و کوتاه ترین بخش آن 10 متر است. پل تاریخی دارای دوازده طاق بوده که از این تعداد فقط سه دهنه آن تخریب شده و ما بقی در حال حاضر سالم هستند. هم چنین دارایی آب شکن های بیضی شکل نیز هست. برخی از پایه های پل کشکان رود با سنگ های ستبر و حجاری ساختهه  شده است. مواد و مصالح به کار رفته دراین پل، سنگ، گچ و آجر می باشد.

در مجاورت پل کشکان رود خرم آباد بقایای سه پل دیگر نیز قابل مشاهده است که با ویژگی ها و مشخصات معماری پل های زمان ساسانیان قابل مقایسه هستند. پل کشکان پلی است باستانی که قدمت این پل به قرنن چهارم هجری قمری باز می گردد. شماره ثبت پل کشکان در فهرست آثار ملی ایران 355 است.

منبع : نشاط آوران

مقبره‌ زیدبن على خرم آباد

تاریخچه : مقبره زید بن علی خرم آباد در محله ای به همین نام در غرب مسجد جامع خرم آباد واقع شده و در مرکز بازار روز این شهر قرار دارد. زید بن علی بن حسین در قرن دوم و سوم چشم از این جهان بسته و با محوریتت مذهبی اش نزد مردم سرزمین بانی هسته اولیه شهر خرم آباد 5 قرن پس از مرگش به شمار می رود.

 

مقبره زید بن علی  برای اولین بار به فرمان بدر بن حسنویه برزیکانی (متوفی سال 405 قمری) که حکمران آن زمان بود، مرمت شده و پس از آن به موجب سنگ نوشته ها یک بار در سال 950 هجری قمری و دوبار در سالل های 1117 و 1307 هجری قمری این مقبره بازسازی شده است.

به حرمت ایشان اهالی خرم آباد امواتشان را در نزدیکی مزار او دفن می کردند. گورستان زید بن علی تا سال 1352 دایر بود که در این سال به دستور شهردار وقت خرم آباد  دفن اموات در محدوده امام زاده ممنوع شد.

حریم آرامگاه زید بن علی 6000 متر مربع وسعت داشته که در قدیم گورستان بوده در میان این زمین مقبره ای  وجود دارد که آیات و کلمات مقدس با خط نسخ به طور برجسته در آن نقش بسته است.

روی لبه شرقی مقبره نام استاد کار نجار و تاریخ تأسیس آن نوشته شده است. بنای کنونی مقبره براساس سنگ نوشته بنا که به خط کوفی می باشد و به سال 1307 هجری قمری بر می گردد.

پلان مقبره زید بن علی هشت ضلعی است که چهار ضلع اصلی دارد و هر یک از این اضلاع به ضلع های  کوچکتری تقسیم شده است.

تمام بنای تاریخی امام زاده زید بن علی از آجر ساخته شده است و صندوق چوبی و قهوه ای رنگی به همراه نقوش زیبا کنده کاری شده روی قبر جای گرفته است. در هر دو گلدسته مقبره، نیز پله هایی برای رفتن به پشتت بام کار گذاشته شده است.

مقبره دارای دو گلدسته آجری می باشد که با کاشی های زیبا که کلماتی مقدس بر آن نوشته شده تزئین شده است. درب اصلی حرم از چوبی بسیار مرغوب و به شکل زیبایی ساخته شده و آیات قرآن و کلمات مقدس به طور برجسته با خط نسخ نوشته شده است.

اکنون به علت قرار گرفتن این امام زاده در مرکز بازار شهر اطراف این بقعه به وسیله مغازه گرفته شده که برای جذب و توسعه گردشگری نیاز به آزاد سازی اطراف این حرم می باشد.

منبع : نشاط آوران

مقبره شجاع الدین خورشید خرم آباد

 

تاریخچه : مقبره شجاع الدین خورشید خرم آباد در روستایی به نام گوشه شهنشاه قرار دارد و شجاع الدین سرسلسله اتابکان لر در خرم آباد بود و آرامگاه وی یکی از جاذبه های تاریخی و دیدنی استان لرستان است.

 

این بنای تاریخی در دوره صفوی و در زمان شاهوردیخان آخرین اتابک لر ساخته شده است.  مقبره شجاع الدین خورشید به مدت سی سال از آخر قرن پنجم تا اوایل قرن ششم هجری قمری بر ایالات لر فرمانروایی کرده است. این فرمانروا به خاطر عدالت و دادگستری اش باعث شده است که آرامگاه وی مورد احترام مردم و اهالی آنجا قرار گرفته است.

پلان مقبره شجاع الدین خورشید مستطیل شکل بوده و پلان داخلی آن هشت ضلعی و هر ضلع آن 2,5 متر می باشد. سبک معماری گنبد شجاع الدین خورشید از دو پوسته و مواد و مصالح آن سنگ، آجرملات، گچ، ماسه و آهک بوده است.

ارتفاع گنبد از سطح زمین 12 متر است و در وسط آن قبری است که بر روی آن صندوق چوبی کنده کاری شده قرار دارد.

بنابر این با توجه به مطالب ارائه شده می توان گفت که سرزمین لرستان دارای شرایط اقلیمی سازگاری بوده که سلسله های مختلفی از اواخر دوره پلاستوسن، دوران چهارم زمین شناسی در آن جا مستقر می شدند. از زمان های گذشته دور به برکت آب و هوای معتدل و خاک حاصلخیز گروه های انسانی زیادی در این استان زندگی می کردند و نشانه های آن را می توان در کرانه رودها، پناهگاه ها یا در غار های طبیعی لرستان کشف و مورد مطالعه قرار داد.

قدیمی ترین آثار زندگی این گروه های پراکنده انسانی در لرستان، در محلی به نام پل باریک در کرانه رودخانه سمیره جستجو کرد. قدمت این شواهد را بعضی پژوهشگران دوره آشولین حدود 800 هزار سال قبل تا یکصد هزار سال قبل و برخی قبل از آشولین می دانند.

این اثر به شماره 1920 مورخ 16/6/1376 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

منبع : نشاط آوران