چهل ستون اصفهان – معرفی کامل

مفهوم چهل ستون اگرچه با انعکاس ستون های بیست گانه در حوض روبروی عمارت فهمیده می شود اما عدد چهل در ایران نشانه کثرت در تعداد است و نمایانگر تعداد زیاد ستون های این عمارت باشکوه می باشد. در کاخ چهل ستون اصفهان تزیین گسترده، آینه های قدی، ستون های چوبی با سر ستون های مقرنس و نقاشی های بزرگ دیواری مشاهده می شود. درها و پنجره ها از منبت و خاتم بوده و مهارت و زبردستی استادان ایرانی در این کاخ به خوبی به چشم می خورد. در کاخ چهل ستون فضای داخل و خارج آن چنان باهم هماهنگ و مرتبط است که نمی توان تشخیص داد کجا یکی پایان می پذیرد و  دیگری شروع می گردد.

ایوان کاخ چهل ستون اصفهان از دو بخش تشکیل شده است:

بخش اول آن بر 18 ستون چوبی و بلند قرار گرفته و چهار ستون میانی بر روی چهار شیر سنگی که از دهان آن ها آب فوران و به حوض مرمری تالارمی ریزد واقع شده است.

قسمت دیگر تالار آینه است که بر دو ستون قرار گرفته و مزین به آیینه کاری وسیع و خوش نقش به شکل معرق در کنار آیینه های قدی است. سقف تالار آینه از قاب های چوبی ساخته و به شکل های مختلف هندسی است.

تالار مرکزی کاخ چهل ستون مختص میهمانان و شخصیت های کشورهای خارجی بوده و در بردارنده نقاشی هایی است که وقایع و اتفاقات تاریخی دوران های مختلف را به تماشا می گذارد.

آثار هنری از قرون پیش از اسلام تا قرن 14 هجری قمری جمع آوری گردیده که برخی از آنها عبارتند از:

• نسخه خطی قرن چهارم هجری قمری
• ظروف سفالینه و بلوری قرن های سوم تا یازدهم هجری قمری
• ساخت ظروف چینی سفید و آبی به دستور شاه عباس
• قالیچه هایی با طرح محراب گونه در قرن یازدهم هجری قمری
• درهای چوبی منبت و خاتم کاری دوران صفویه

در فضای بیرون کاخ چهل ستون استخر زیبایی مشاهده می شود که باعث لطافت هوا گردیده است. مجسمه هایی در چهار طرف استخر قرار گرفتند که مربوط به کاخ چهل ستون نیستند و  مربوط به دوران آخرین پادشاه صفوی می باشد.

باغ چهل ستون دارای مساحتی بیش از 67000 مترمربع است که در اثر تصرفاتی که در آن انجام شده شکل اصلی آن  بنا به تاریخچه آن تغییر گشته است.

در فضای باغ کرت بندی های طولی و عرضی صورت گرفته که باعث کشف فضاهای گوناگون شده و منظر باغ را بسیار متنوع کرده است. باغ چهل ستون دارای شیب کمی است که آب را به جوی ها و کرت ها هدایت می نماید.

پلان باغ چهل ستون اصفهان برای معماران مورد استفاده قرار میگیرد. باغ موزه چهل ستون همه ساله مورد بازدید جهانگردان خارجی و مهمانان داخلی کثیری  است .

منبع : نشاط آوران

باغ اکبریه بیرجند – معرفی کامل

باغ اکبریه بیرجند یکی از تجلیات از هسته اصلی پرونده منحصربفرد باغات ایرانی است و با توجه به اینکه در شرق کشور ما شاهد یک نگین درخشنده در کویر هستیم یعنی نشان دهنده تعامل انسان و طبیعت را ما اینجا توانستیم بشناسیم و منتخبش کنیم که بتواند به عنوان یک نگین در کویر مطرح شود و خلاقیت بی بدیل ایرانی را در اینجا بتوانیم به جامعه جهانی معرفی نماییم. کوشک مرکزی و اصلی باغ در دو طبقه بنا شده و تزئینات و چشم اندازهای بسیار زیبایی دارد. علاوه بر این وجود درختان بلند قامت کاج در دو طرف خیابان اصلی باغ بر زیبایی و طراوت آن افزوده است.

این باغ از دو بنا تشکیل شده که ساختمان قدیمی آن مربوط به حشمت الدوله است. ساختمان تشریفات که در این مجموعه واقع است توسط شوکت الملک تاسیس شد.

از باغ اکبریه برای موارد محل سکونت، انجام امور دیوانی و پذیرایی بکار برده می شد. باغ اکبریه در لهجه محلی  به کلاته سرکار امیر معروفیت داشت.

اسدالله علم پسر ابراهیم شوکت الملک، در برخی از ایام سال از باغ اکبریه برای محل سکونت مورد استفاده قرار می داد. اسدالله علم این بنا را وقف آستان قدس رضوی کرد و از سال 1371 هجری شمسی در تصرف سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت.

عمارت حشمت الملک که شامل دو طبقه است در انتهای سمت شرقی این باغ قرار گرفته است.دو دالان و راهرو در طبقه همکف، ارتباط باغ اصلی، باغ جنوبی و اصطبل را برقرار می کند.

در هسته مرکزی باغ اکبریه بیرجند، عمارت مرکزی واقع شده که برای تشریفات و پذیرایی از مهمانان مورد استفاده قرار می گرفت و از تزئینات منبت، مشبک، ارسی با شیشه های رنگی بسیار عالی برخوردار است.

استخر نسبتا بزرگی بخش عمده فضای باغ را به خود مختص کرده است. این باغ دارای درختان کاج، توت و انار است و در بعضی از قسمتهای باغ گلهای تاج خروس مشاهده می شود.

باغ موزه اکبریه خراسان جنوبی همچنان پابرجاست و هم اکنون دارای سه گنجینه ارزشمند باستان شناسی، مردم شناسی، حیات وحش برای بازدید کنندگان و مشتاقان آثار یادگارهای تاریخی این شهر کهن بیرجند است. 

منبع : نشاط آوران

باغ پاسارگاد شیراز – معرفی کامل

خلق باغ ایرانی که به زمان حکومت هخامنشیان برمی گردد و ریشه باغ های ایرانی می باشد در پاسارگارد ایجاد شده است. 

در شهر باستانی پاسارگارد، دشتی دیده می شود که حاشیه آن را دورنمایی از تپه ها با شیب ملایم در برگرفته است که سرمایه دشت پاسارگارد علاوه بر خاک رسوبی حاصلخیز، رودخانه پلوار است که در 50 کیلومتری غرب ده بید سرچشمه گرفته و پس از عبور از باغ پاسارگاد شیراز به رود کر پیوسته و به دریاچه بختگان می ریزد.

با توجه به پلان پاسارگاد ، این باغ در قلب بنای پاسارگادقرار گرفته است و به دلیل اینکه معماری و نظام باغ سازی کلاسیک ایرانی از این باغ شروع شده، باغ پاسارگاد به عنوان مادر باغات ایرانی مطرح شد. این باغ در سه کیلومتری جاده شیراز به آباده واقع شده است.

باغ پاسارگاد شیراز و نحوه شکل و شمایل آن به دستور کوروش بزرگ ایجاد شد. الگوی تمام باغ ها که در جلوی کاخ ها و معابد شکل می گرفت و در دوره اسلامی تکرار شد از این باغ بود. اصول ریاضی و هندسی در طراحی باغ های ایرانی از پاسارگاد صورت گرفته است. برای رساندن آب به سرتاسر باغ 900 متر کانال از سنگ آهک ساخته شد. کف های سنگی با تعدادی حوضچه در باغ دیده می شود که تکنولوژی برای جریان آبرسانی باغ بودند.

باغ پاسارگاد شیراز از گلهای رنگارنگ و انواع درختان و پرندگان پر بوده که کوروش با سلیقه و نظر خود آن را به باغی بی همتا در آورده بود. جوی های سنگی این باغ با سیستم گردش آب، آبیاری می شده است. آب نماهای باغ علاوه بر آبیاری جنبه تزئینی و زیبایی نیز داشته است. دو کوشک در دو سوی باغ برای استراحت و تماشای فضای دل انگیزش طراحی و اجرا شده است. همه کاخ ها در پردیس بوده و هر کاخی دارای فضای سرسبز در اطرافش است.

گونه های درختی بومی در این باغ به چشم می خورد که لازم است توسط گیاه شناسان مورد بررسی قرار بگیرد.

کاوش های باستان شناسان در منطقه پاسارگاد باعث شد که یک سیستم آبیاری شامل حوضچه ها و جوی ها، کاخ ها را احاطه کند و پاسارگاد را به دلیل وجود چهار کرت یک شهر براساس نقشه چهارباغ بدانیم. قابل توجه است که باغ پاسارگاد هم باغ کاخ و هم باغ آرامگاه محسوب می شود.

منیع : نشاط آوران

باغ ارم شیراز – معرفی کامل

در روایت است که شداد پسر پادشاه حجاز برای رقابت با بهشت، باغی ساخت و ارم نامش کرد. باغ ارم شیراز هرچند دایه ای ندارد اما در بهشت آثاربودنش تردیدی روا نیست. باغ ارم در دامنه کوه آسیاب سه تایی و در حدود سه کیلومتری کوه معروف بابا کوهی در شمال غربی شیراز قرار دارد. این باغ تا حدود سال 1325 هجری شمسی خارج از محدوده شهر بوده و اطراف آن بیابان و رودخانه ها و سنگلاخ بوده است. به تدریج و با دامن گستردن شهر، باغ ارم عملا در دل شهر جای گرفت. به توصیف کلاوی خود در ایران، هرشهر و قصری باغ هایی داشت که بسیاری از آن ها به ویژه در ایام نوروز مورد استفاده مردم قرار می گرفتند. فرصت الدوله شیرازی  در توصیف باغ نوشته است: استانی است بی مثال و گلشنی است بهشت تمثال، سروهایش سر به افلاک کشیده، آبشارهای متعددی از هرجانب آن روان است و سبزه های اطراف جوی اش چون خط بر گرد عارض نوش لبان می باشد.

در بالای عمارت باغ ارم هلالی های زیبایی ساخته اند که در اصطلاح معماران محلی فارس، سنتوری نامیده می شود. روی این هلالی ها با کاشی های رنگین و نقش دار به شیوه کاشی کاری دوره زندیه و قاجاریه تزیین شده است. در هلالی میدان که بزرگترین هلالی است نقش ناصرالدین شاه سوار بر اسب سفیدی دیده می شود که نیم تاجی در جلوی کلاه او نقش بسته است. در اطراف او سه نقش دیگر برگرفته از داستان های فردوسی و نظامی کار شده است. نقش داریوش هخامنشی و دیگری شکار آهویی توسط پلنگی به چشم می خورد. دیده آرمان باغی بی تردید دیده ای مذهبی است و برگرفته از توصیف فردوس برین اندیشه های باستانی ایران در دوره اسلامی تعویق می خورد و در طراحی آرمان باغ ها خود می نماید.

در عصر صفویه جهانگردان در سفر به ایران از باغ ارم بازدید کرده و توصیفات فراوانی از آبادی و شکوه باغ نوشته اند. در عهد کریم خان زند باغ ارم همچون سایر ابنیه تاریخی شیراز مورد مرمت قرار گرفت.

ایوان ساختمان اصلی رو به مشرق بنا شده و در طبقه دوم و سوم تکرار شده است. در جلوی این ایوان زیبا، دو ستون سنگی یکپارچه کار گذاشته شده است.

استخر روبه روی عمارت آبنمای بزرگی است که تصویر عمارت در آن نمایان است. این استخر بزرگ 335 متر مربع مساحت دارد. آب روان و زلال نهر اعظم پس از گردش در حوض خانه وارد استخر و جوی های اطراف آن می شود.

بلندترین سرو ناز باغ که از شهرت بین المللی هم برخوردار است سروی به ارتفاع 35 متر است که گویی دستان هنرمند قامت مزونش را تراشیده اند. در باغ، درختان دیگری همچون کاج، افرا، ارغوان، بید مجنون، سیاه بید، بید مشک، سپیدار، اکالیپتوس و نیز درختان میوه ای چون مرکبات، انار، ازگیل، خرمالو، گردو، بادام، سیب و گلابی قرض شده است. گویی باغبان هوشیار خواسته نعمتهای بهشتی را در این بهشت کوچک به تمام جای دهد. پس از آب، درختان مهم ترین نقش را در شکل گیری باغ ایرانی دارند. پیشینه درختکاری در ردیف های منظم بسان صفوف سربازان به دوره کوروش کبیر باز می گردد.

منبع : نشاط آوران

باغ فین کاشان – معرفی کامل

باغ فین کاشان باغ ایرانی است که حمام فین در آن قرار دارد. این مکان جایی است که ناصرالدین شاه در سال 1852 میلادی صدرالعظم خویش، امیرکبیر را به قتل رسانید. مساحت باغ فین 23 هزار مترمربع می باشد و حیاط مرکزی با دیوار، بارو و برج های استوانه ای شکل احاطه شده است. قدمت باغ فین کاشان را به دوران حکوت آل بویه می دانند. در سال 1573 میلادی، زلزله مهیب باعث تخریب باغ شد. میراث فرهنگی طراح فین کاشان را غیاث‌الدین جمشید کاشانی دانسته در حالیکه منابع دانشگاهی آن را به شیخ بهائی نسبت دادند.

شاه سلیمان صفوی پیرامون چشمه فین، صفه ای را ساخت و نام  چشمه را به چشمه سلیمانیه تغییر نام داد. آب موجود در جوی ها، استخرها و حوض های باغ از این چشمه تامین می شود. آبی که در حوض اصلی وجود دارد از چشمه های حوض جوش تامین می شود.

یکی دیگر از ورودی های آب چشمه به باغ از داخل حوض جوش می باشد که در ضلع جنوبی باغ واقع شده است. این حوض دارای یکصد و شصت حفره می باشد که 80 حفره کار ورود آب را از حوض جوش انجام می دهند. خروجی آب از حوض جوش به طرف حوض 12 فواره هدایت می شود. حوض جوش از شاهکارهای سامانه انتقال آب در قدیم و از نظام مهندسی خاصی برخوردار است.

وجود عناصر پویای آب و درخت در کنار ابنیه ای که عناصر ثابت معماری هستند به این اثر تاریخی و فرهنگی هویتی زنده بخشیده است. باغ فین کاشان، در حال حاضر زنده و پابرجاست و روش ایجاد منظر فرهنگی را به خوبی معرفی می نماید.

در عمارت بالای سر در باغ فین کاشان، دو طبقه فوقانی و تحتانی دیده می شود. طبقه تحتانی شامل هشتی ورودی، اتاق نگهبان و ورودی به باغ است. طبقه فوقانی بالاخانه ای بزرگ و زیباست که در آن درهای مشبک و ارسی و سقف ها با نقاشی های زیبا به چشم می خورد.

پس از اینکه به محوطه باغ وارد می شویم بنای عظیم کوشک صفوی تجلی می شود که این بنا از خشت و آجر ساخته شده و طراحی آن به صورت متقارن انجام گرفته است. بر روی کوشک صفوی عمارت بزرگ  کلاه فرنگی قرار داشته که در اواخر دوره قاجار به دست سرکشانی تخریب گردید.

کوشک صفوی باغ فین کاشان برای تفریح شاهانه و خوشگذرانی در دو طبقه ساخته شده بود. این بنا به دلیل خطای دید در وسط باغ دیده می شود.

منیع : نشاط آوران