
خواجه اباصلت هروی از دانشمندان و محدثین مشهور زمان خود بوده است و هنگامی که از راه نیشابور به مرو نزد مأمون می رفتند از آنجایی که به حضرت امام رضا (ع) خیلی نزدیک بودند ایشان را تا مقصد همراهی کردند و افتخار خدمتگذاری ایشان را داشته اند.
خواجه اباصلت یکی از اصحاب خاص علی بن موسی الرضا(ع) و خادم و محرم اسرار آن حضرت بود. جد اعلای عبدالسلام در هرات زندگی می کرد. وی در یکی از جنگها اسیر و به حجاز برده شد و برده عبدالرحمان بن جندب گردید. پدران وی در مدینه زندگی می کردند و او در مدینه منوره متولد گردید و در آنجا رشد نمود. وی برای به دست آوردن احادیث و سخنان گهربار اهل البیت پیامبر(ص) مسافرتهای زیادی نمود. مدتی در بغداد و حجاز و کوفه و یمن و نیشابور و دیگر شهرهای خراسان به سر برد. خواجه اباصلت در علم حدیث مقامی بلند و ارجمند پیدا کرد.
این آرامگاه در 10 کیلومتری جنوب شرقی مشهد قرار دارد و عده ای برای نزدیکی به ایشان همان طور که از سالها قبل رسم بوده است وصیت می کردند در اطراف آرامگاه خواجه دفن شوند. یکی از سنگ قبرها در آرامگاه خواجه اباصلت متعلق به درویش علی متوفی مربوط به سال 726 هجری قمری است. خواجه اباصلت فرزند صالح یا سلیمان هروی است. تاریخ اسلام ایشان را گاهی غلام، برده، محدث، متکلم و راوی بسیار مشهور و دانشمند مینامد و در برخی از متون ایشان را از ثروتمندانی که علما را مینواخته است معرفی کردهاند.
ولی بیشتر تنها ایشان را خادم و محرم امام رضا (ع) میدانند که در لحظه مرگ امام حاضر بوده و امام رضا (ع) هنگامی که آثار زهر انگوری را که در مجلس مأمون خورده بود، حس میکند به خواجه ابا صلت دستور میدهد، فرشهای اتاق را جمع کند و درها را ببندد تا همچون غریبی بی کس در اتاق برهنه بر خاک به شهادت برسد.
از مجموعه گفتههای تاریخ نویسان درباره خواجه اباصلت چنین بر میآید که وی با آنکه دانشمند و غنی بوده است آنقدر به امام رضا (ع) نزدیک بوده که گاهی سمت خدمتکاری وی را بر عهده می گرفته است. همین خصوصیت موجب محبوبیت خاص ایشان در نظر شیعیان شده است. زائرین قبل از آنکه به شهر بیایند و به خدمت امام رضا (ع) برسند، بر سر مزار ایشان مدتی توقف میکنند و به این بنده صالح و پرهیزکار خدا درود میفرستند. خواجه اباصلت در سال 236 هجری قمری یعنی سی و چهار سال پس از امام رضا (ع) رحلت کرد.
عبدالاسلام بن صالح بن سلیمان ایوب بن میسره مشهور به خواجه اباصلت هروی است. ولادت ایشان حدود سال 160 هجری قمری یا نیمه دوم سده دوم هجری قمری در مدینه بوده و چون اجدادش از هرات بوده اند با اصالت هروی معروف گردیده است. وی پس از ورود امام رضا (ع) به خراسان به این منطقه آمد و در سفر و حضر ملازم و همراه حضرت علی بن موسی الرضا (ع) و راوی صریح چگونگی شهادت آن حضرت به دست ماموران عباسی بود. خواجه اباصلت در آخر شوال سال 236 هجری قمری در زمان حکومت طاهر بن عبدالله در خراسان وفات یافت. در حدود سال های 1310 و 1352 هجری شمسی مرمت ها و الحاقی بنا صورت گرفت و در سال های اخیر بنای آرامگاه با زیر بنای 920 متر مربع با شیوه جدید بازسازی شده است و نمای ضریح به نام امام رضا (ع) به صورت هشت ضلعی طراحی و ساخته شده است و پیرامون آن خدمات رفاهی، رستوران، چایخانه، بخش اداری تجاری و پارکینگ برای زائرین فراهم کرده اند.
طبیعت زیبا و آب و هوای ییلاقی، آبشارهای بلند با درههای تنگ، وجود هشت آبشار و چشمههای خنک و نردبانهای فلزی تعبیه شده برای رفتن به بالای آبشار، از مواردی هستند که مسافران را به طرف خود جلب میکنند.
ابتدای دره با یال های چین دار و با عرض کمتر از چند متر و تماما سنگریزه ای (صخره ای) و در اطراف آن لایه های سنگی عمودی به قطر کم و به شکل دیوار دیده می شود. آبشار قره سو چند آبشار کوتاه و بلند دارد که حداکثر ارتفاع آن هشت متر است.
این آبشارها نردبان دارند و می توان به آسانی از آنها عبور کرد. پس از چند کیلومتر راهپیمایی ، جنگل ارس که درختچه های بسیاری دارد دیده می شود.
در سمت چپ دره ای فرعی و کوچک وجود دارد. در ابتدای مسیر به خرابه های نانوا خانه نادرشاه می رسیم. در زمان نادر زنانی در اینجا نان میپختند و به صورت زنجیره انسانی دست به دست نانهای داغ را تا عمارت خورشید حمل میکردند تا به دست شاهنشاه برسانند. آبشار قره سو از سطح دریا حدود 1190 متر میباشد. آبشارهای این منطقه به مصرف باغات و آب شرب اهالی در پایین دست میرسد. درههای تنگ و پیچ در پیچ با دیوارههایی 90 درجه و سر به فلک کشیده این مکان را زیباتر نموده است.
برای بالا رفتن از آبشار، نردبانهای فلزی گذاشته شده است. هنگام بالا رفتن از آبشار، با توجه به فصل و میزان آب، گاهی نردبان درون آبشار قرار میگیرد (فصل بهار)، اما در مواقعی که آب کمتر میشود (فصل تابستان)، فقط سبب خیس شدن افراد میشود. دو مسیر برای رسیدن به آبشار وجود دارد. مسیر اول از شهر مشهد از طریق میدان امام حسین (ع) به سمت شهر کلات نادری که 145 کیلومتر است و 5 کیلومتر بعد از شهر کلات در حاشیه سمت چپ جاده، روستای قرهسو واقع است.
مسیر دوم از طریق قوچان و درگز به کلات نادری به این صورت که از شهر قوچان مسیر 110 کیلومتری به شهر درگز و از آنجا مسیر 80 کیلومتری به سمت کلات طی شود ولی این مسیر بسیار پر پیچ و خم و دارای گردنه و سربالایی و سرازیری است. از این مسیر 5 کیلومتر مانده به شهر کلات، روستای قرهسو قرار دارد.
برای رسیدن به قره سو قبل از تونل ورودی کلات باید توقف کنیم و حدود یک کیلومتر در جاده درگز برویم تا در سمت چپ جاده ، جاده ای ۴ کیلومتری به سمت قره سو نمایان شود . بعد از طی مساحت ۴ کیلومتری به روستای قره سو می رسیم و با حدود ۲۰ دقیقه پیاده روی در امتداد رودخانه به اول مسیر آبشارها می رسیم. این مکان به دلیل زیبایی که دارد مسافران زیادی را مجذوب می کند و اکثر کسانیکه در تور مشهد شرکت می کنند از این مکان بازدید می نمایند.
گنبد الله وردیخان توسط الله وردیخان که از سرداران زمان شاه عباس بوده ساخته شده است. این بنا بصورت هشت ضلعی و هشت صفه است. بنای فوق از حیث کاشیکاری فوق العاده نفیس و ممتاز است و یکی از زیباترین شاهکارهای هنری آستان قدس رضوی می باشد.
سقف خارجی این بنا از نظر استحکام و محافظت با خشت های مسی پوشانده شده است. الله وردیخان در سال 1021 هـ.ق در شیراز فوت کرد و جنازه او را به مشهد منتقل کردند و در زیر صفه جنوبی همین گنبد که خودش ساخته بود دفن کردند. مقبره الله وردیخان در توحید خانه حرم مطهر که در شمال حرم بین رواق پشت سر و صحن عتیق می باشد قرار دارد.
ساختمان رواق گنبد الله وردیخان به لحاظ معماری و ظرافت در کاشیکاری و مقرنس سازی، از شاهکارهای مسلم به شمار میآید. مساحت رواق با محاسبه فضاهای جانبی، حدود 171 متر مربع است. در تمام جای این بنای معنوی، کتیبههای فراوانی از آیات و احادیث به چشم میخورد. دور تا دور این رواق، تاریخ ولادت و شهادت امامان معصوم (ع) به همراه بعضی از احادیث معتبر مکتوب شده است. بانی رواق، الله وردیخان، یکی از مردان خوشنام عصر صفویه است. مدفن الله وردیخان در وسط یکی از صفههای جنوبی رواق است. بنای رواق در سال 1013 هـ.ق آغاز و در سال 1021 به پایان رسید.
پارک وکیل آباد مشهد نزدیکترین ییلاق عمومی مشهد است که در هشت کیلومتری شمال غرب مشهد قرار دارد و بلوار عریض و بسیار زیبای وکیل آباد، میدان آزادی را به روستا و پارک جنگلی وکیل آباد متصل می نماید. مساحت وکیل آباد بیش از 70 هکتار و دارای رودخانه فصلی است.
پارک جنگلی وکیل آباد از تفریحگاه های قدیمی و زیبای مشهد است که در جنوب غربی مشهد و انتهای بلوار وکیل آباد قرار دارد.
وکیل آباد دارای یک باغ طبیعی و پر از درختان نار و کاج و درختان کهنسال و رودخانه فصلی می باشد که آب آن از راه چشمه وکیل آباد که سرچشمه آن بند گلستان است، تامین میشود. قبل از آنکه پل مهندس پرتوی روی رودخانه ایجاد گردد جاده ارتباطی مشهد به سمت طرقبه و شاندیز از کنار این منطقه عبور می کرد که جاده ای باریک و درختانی تنومند و سر به فلک کشیده دارد.
پارک وکیل آباد که 259659 متر مربع مساحت دارد با آب چشمه آبیاری میشود. شهرداری با احداث خیابان و جدول بندی وکف سازی معابر و ایجاد آب نما و برق کشی و اقامتگاه های موقت و وسایل بازی کودکان و کافه رستوران بر جاذبههای این پارک افزوده است. کنار پارک جنگلی وکیل آباد، باغ وحش وکیل آباد قرار دارد که دارای حیوانات گوشتخوار، علف خوار، آبزی، خزنده و پرندگان مختلف است.
کوهستان پارک شادی در دامنه تپههای شمال و غرب باغ وکیل آباد واقع شده و حدود 18 هکتار وسعت دارد . این پارک دارای امکانات تفریحی ، شهربازی ، اورژانس ، بانک ، فوریتهای پلیسی ، غرفههای فروش مواد خوراکی و پارکینگ میباشد.
در آبان ماه سال 1392 با مصالح طبیعی، این پارک بازسازی شد و چون در مطالعات اولیه مشخص شد سنگ بستر پارک جنگلی وکیل آباد از سنگ گرانیت ساخته شده است و ضمن زیبایی، استحکام و مقاومت بالایی دارد در کف سازی، پله ها و نماکاری های پارک از همین سنگ استفاده شد. یک چشمه قدیمی و فعال با سه دهانه در پارک وجود داشت که بازسازی و ترمیم گردید و از برداشت غیر قانونی آب از آن جلوگیری شد.
ایمن سازی بستر قدیمی پارک، ساخت آبنما، بازسازی استخر ها، بدنه سازی و دیوار حایل، احداث پل، کف سازی و پیاده رو سازی، پله های متعدد، ساخت 60 سرویس بهداشتی، پارکینگ، گلخانه و باغ گیاه شناسی تنها بخشی از فعالیت هایی است که در سالهای قبل در پارک جنگلی وکیل آباد انجام شده است.
همچنین ساخت مجموعه ورزشی بانوان، سالن پذیرایی، فرهنگسرا، قطار برقی تفریحی، طرح جمع آوری فاضلاب و ایجاد سکوهای اسکان، فازهای بعدی این پروژه است که شهرداری در نظر دارد برای رفاه حال مردم در پارک جنگلی وکیل آباد اجرا کند. این پارک با اتمام طرحهای دردست اجرای شهرداری ، درآینده بیش از پیش توسعه خواهد یافت. علاوه بر شهروندان مشهدی بیشتر زائرین حرم امام رضا (ع) از این منطقه دیدن می کنند و ساعات و ایامی را در آنجا اتراق مینمایند.
این غار از یک مسیر اصلی به طول حدود ۹۰ متر تشکیل شده است که در قسمت هایی به صورت تالار بزرگ و در بخشی بصورت راهرو به عرض و ارتفاع ۲ متر است.
از نکات جالب توجه در این غار وجود تعداد زیادی وزغ و خفاش است. غار هندل آباد به اوله هم شناخته می شود. دهانه کوچک و مستطیل شکل غار در فاصله ۱۲ کیلومتری شمال غرب روستا رو به جنوب قرار گرفته است. غار هندل آباد (اوله) به طول نود متر در شمال شرق مشهد واقع شده و در فاصله کوتاهی از روستای هندل آباد قرار دارد.
آب چشمه درون غار نزد مردم جنبه شفا بخشی پیدا کرده و اعتقاد دارند که آبله حیوانات را درمان می کند. درون این غار ستون های آهکی استاگتیت و استالاگمیت وجود دارد. دیدار از این غار را در تور مشهد از دست ندهید.
مرقد منور دو سید جلیل القدر و عظیم الشان و بانوی محترمه کبری مادر سیدین مذکور و دو نفر از انبیاء سلف در این مکان که منحصر به یک گنبد و صورت یک قبر که جزء آثار باستانی می باشد قرار دارد این زیارتگاه موسوم به خضرک می باشد.
منابعی که از این بقعه ذکر شده است شامل موارد زیر می باشد:
1 _ در کلاس پرونده 50-4 روستای هندل آباد اداره اوقاف خراسان نوشته در این بقعه پنج نفر دفن شده اند دو نفرشان از انبیاء الهی و دو امامزاده و بی بی کبری مادر این دو امامزاده در یک بقعه می باشند و نام دیگر این بقعه را خضرک هم گویند.
2 _ در فهرست بقاع متبرکه سازمان اوقاف و امور خیریه خراسان صفحه 55 نیز همین مطلب ذکر شده است.
3 _ آیت الله محمد مهدی بحرالعلوم این بقعه را از بقاع متبرکه کل کشور در صفحه 45 آورده است.
4 _ این بقعه در فهرست بقاع متبرکه کل کشور سازمان اوقاف و امور خیریه به شماره کد 1915414740 می باشد.
5 _ آقای علی اصغر عمرانی این بقعه را در لیست بقاع متبرکه امامزادگان خراسان در صفحه 93 آورده است.
6 _ در دفتر مشخصات بقاع متبرکه اداره و امور خیریه مشهد صفحه 155 آمده امامزادگان عبادالله الصالحین در روستای هندل آباد قرار دارد.
اهالی این روستا دست در دست هم گذارده اند تا بقعه امامزادگان را بازسازی کنند و از لحاظ خدماتی زائرین توسعه دهند. در این طرح توسعه صحن امامزاده گسترش می یابد با ساختاری جدید و قابل به ذکر است. بنایی که هم اکنون بر روی امامزاده است تنها به جهت محفوظ ماندن از بارش های آسمانی است. اگر در تور مشهد شرکت کردید حتما از این غار زیبا بازدید نمایید.