
باغ کلات نادری و عمارت خورشید برای آرامگاه نادر شاه افشار در سال 1160 هجری قمری به دستور وی ساخته شده است. این بنا بعدها در دورانی که آل جلایر در این منطقه حکمرانی داشته با تغییرهای اندکی به صورت کاخ مورد استفاده قرار گرفت. عمارت خورشید با معماری ویژه ایرانی، با بخشی استوانهای شکل ( 94/20 متر از کف زیر زمین و 30/11 متر بلندتر از پوشش طبقه هم کف) ساخته شد.
از آثار تاریخی کلات: بند نادری ، قلعه فرود برجهای نگهبانی، کتیبه نادری، بقایای دروازه ارغونشاه، بقایای آب انبارها و اقامتگاه نادرشاه درخشت بعلاوه دو اثرتاریخی عمده کاخ خورشید و مسجد کبود گنبد را می توان نام برد.
بسیاری معتقدند که سنگ تراشهای این بنا را نادر شاه از هندوستان آورده باشد زیرا سنگهای پر حجم و سنگین بنا، که موضوع آنها انواع میوههای گرمسیری و پرندگانی چون طوطی است، در حالیکه در آن زمان میوههایی چون موز، آناناس و … در ایران وجود نداشته است تا سنگ تراشان ایرانی توانسته باشند شبیه آنها را حجاری کنند. در این باغ220 عدد درخت چنار کاشته شده که باغ با این درختان شکل گرفته است. در حال حاضر منبع آبرسانی اولیه باغ از بین رفته است و آب باغ توسط آب انباری که در زیر پیادهرو انتهای شرقی باغ ایجاد شده تامین میشود.
مرکز شهرستان کلات، شهر کبود گنبد است. کلات به نام نادر شاه رقم خورده است. شهری که در میان کوههای هزارمسجد قرار گرفته است و از مشهد تا آن، 145 کیلومتر جاده کوهستانی است. شهرستان کلات، از شمال به وسیله تپه ماهورهای نسبتاً پست با کشور ترکمنستان همجوار می باشد. از جنوب به کوه هزارمسجد و شهر مشهد، از سمت شرق به شهرستان سرخس و از سمت غرب به شهرستان درگز محدود میشود.
کلات در لغت به معنی «آبادی و زیستگاه بر فراز کوه» است و همانگونه که از نامش پیداست، فراز و فرودهای تاریخیاش را با نادر تجربه کرده است. چون زمانیکه نادرشاه افشار در خراسان به حکومت رسید، ایران با ضعف حکومت مرکزی روبهرو بود، اما نادر نهتنها این اتحاد را برای ایرانیان به ارمغان آورد بلکه مهاجمان ایران را نیز به عقب راند و کشورگشاییاش را تا هندوستان ادامه داد.
گنبد
سبز از داخل ساختاری چهار ضلعی و در نمای بیرونی بدلیل وجود طاقنماهای دو
اشکوبه زوایای آن شکل هشت گوشه دارد. پایههای اطراف طاقها تا پیشانی بنا و
بخش فوقانی ازارههای پیرامون نمای خارجی آن مزین به کاشیهای معرق و
متنوعی است که علاوه بر زیبائی بیانگر شیوه تزئینی دروه صفویه است.
فضای داخلی گنبد دارای کتیبه ای است با مضمون صلوات کبیره و حدیثی از پیامبر اکرم (ص) که در پایان آن، نام راقم این سطور با عبارت ((نمقفه حسین بن محمد المشهدی)) و تاریخ 1058 قمری دیده می شود. در زیر گنبد بنا کتیبه اى به خط ثلث وجود دارد که در پایان آن تاریخ 1058 قمرى نوشته شده است.
این مقبره مورد توجه و زیارت مردم مشهد، خصوصا پیروان تصوف و عرفان است و در سال 1036 ساخته و در سال هاى 1055 تا 1058 تکمیل و تزیین شده است. شرح زندگانی و کرامات شیخ محمد مومن مشهدی، در کتابی با عنوان «گنبد سبز مشهد» به قلم مهدی قربانی منتشر شده است. متن این کتاب به سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی در یک جلد کتاب منتشر شده است و همچنین این کتاب مرجعی معتبر برای دانشجویان تاریخ و باستانشناسی برای کارهای پژوهشی و علمی شناخته شده است.
نتیجه کاوشهای باستانشناسی در مورد گنبد سبز نشان میدهد که بنا بر فراز دو سردابه کوچک و بزرگ تدفینی مجاور همدیگر که دارای بقایای انسانی بودهاند ساخته شده است. در این سردابهها قطعات پراکنده سفال لعابدار با رنگهای سبز، آبی، سفید آبی، فیروزهای و قهوهای جمعآوری گردیده است.
گنبد سبز مشهد در سال 1356 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 1370 در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده است.
دره آبشار اخلمد در 17 کیلومتری جنوب غربی شهرستان چناران در نزدیکی روستای اخلمد واقع شده است. اخلمد یکی از جاذبه های گردشگری طبیعی اطراف مشهد می باشد این آبشار قدمتی چند هزار ساله دارد و در دره ای در میان کوه بینالود واقع شده است.
این آبشار در ۲ کیلومتری روستای قدیمی اخلمد جریان دارد. آهکی بودن جنس کوههای اخلمد باعث پیدایش حفرههای ژرف مدور در زیر این آبشار شدهاست. آبشار اخلمد دارای دیوارههای صخرهای با ارتفاع حدود 200-300 متر می باشد که یکی از بزرگترین مناطق برای ورزش مفرح سنگنوردی در ایران میباشد. از دیوارههای معروف آن میتوان به (دیواره سفید – الله اکبر -عقاب و…) نام برد. این دره دارای چندین آبشار میباشد که 4 تای آنها دایمی و چندین آبشار فصلی دارد. آبشار اصلی اخلمد حدود 40 متر ارتفاع دارد.
بند اخلمد و غار اخلمد از دیگر جاذبه های این منطقه گردشگری است که هر ساله گروه زیادی از گردشگران مشهد و شهرهای دیگر را برای دیدار از طبیعت اخلمد و آبشارهای زیبای آن به این منطقه جذب می کنند.
در انتهای رودخانه پر آب آن دو آبشار وجود دارد، آبشار بزرگ که 45 متر ارتفاع دارد و آبشار کوچک که 23 متر ارتفاع دارد و در تمام فصول جاری است. از روستای اخلمد تا آبشار حدود 3 کیلومتر فاصله است که این مسیر را باید پیاده طی نمود.
در وسط این آبشار محل وسیعی وجود دارد که به تخت شاه عباس معروف می باشد. بعد از آبشار بزرگ، رودخانه ای به امتداد 2 کیلومتر بسیار تنگ و کوه های صاف و مرتفع می باشد که در آخر دره کوه منیژه با کوه فاراب به یکدیگر متصل شده و در انتهای رودخانه اخلمد است.
هوای پاکیزه و ییلاقی، و انواع میوه های گیلاس و سیب درختی اخلمد مشهور است. در محل ورود به دره اخلمد بندی است که به همت و یا در زمان بایسنغر میرزای تیموری فرزند شاهرخ و حاکم توس در نیمه اول سده نهم ساخته شده است. کوه های اخلمد هم به دلیل ارتفاع و مسطح بودن و زیبایی فوق العاده هر سال سنگ نوردان ، کوه نوردان و مسافران زیادی را به سوی خود جلب می کند .به طور یقین میتوان گفت مسیر آبشار اخلمد یکی از زیباترین مکانهای ایران است و می توان از آن به عنوان بهشتی در این جهان خاکی نام برد.
اخلمد بخاطره داشتن کوهها و آبشاره ها از هوای لطیفی برخوردار است، به همین خاطر اخلمد از شدت گرمای تابستان و سرمای زمستان در امان است.
پارک ملت مشهد، یکی از بزرگترین پارکهای عمومی مشهد می باشد و مورد توجه مردم و زائرین حضرت رضا (ع) می باشد.
در ضلع شرقی پارک ملت مشهد دریاچهٔ بوستان قرار گرفته است. در پشت این دریاچه مجتمع جانبازان بوستان ملت قرار گرفته است و به صورت ۲۴ ساعته به ۱۵۰ نفر از جانبازان قطع نخاعی خدمات ارائه میدهد.
پارک ملت بزرگترین پارک مشهد و یکی از زیباترین پارک های ایران به شمار میرود. این پارک در حاشیه غربی شهر مشهد و حاشیه بلوار وکیل آباد احداث شده است. این پارک دارای شهربازی، تاسیسات ورزشی و فضای سبز می باشد. این پارک دارای امکانات بهداشتی ، مسجد، شهربازی، میادین ورزشی، مجتمع فرهنگی-هنری امام رضا ، کتابخانه ، استخر شنا و همچنین زمین ورزشی مخصوص خانمها می باشد.
در مرکز این پارک ساختمان فرهنگی هنری امام رضا(ع) قرار دارد که شامل کتابخانه، کلاسهای فرهنگی هنری، مسجد و… میباشد.
بزرگترین چرخ فلک خاورمیانه در پارک ملت مشهد در سال 1384 به بهره برداری رسید این چرخ فلک با 250 تن وزن قادر خواهد بود در یک دور کامل 448 نفر را به ارتفاع 80 متر بالا ببرد و سرنشینان این چرخ فلک قادر خواهند بود تمام نقاط مشهد را ببینند. چرخ فلک پارک ملت مشهد پس از شهرهای لندن و توکیو سومین چرخ فلک بزرگ دنیا محسوب می شود.
بوستان ملت یا پارک ملت مشهد اکنون مرکز ورزش صبحگاهی اقشار مختلف مردم مشهد، در تمام سال(باستثناء زمستان) می باشد. این پارک محل مراجعه و اطراق زائرینی است که امکان تهیه محلی برای استقرار نیافته اند. فضای سبز و زیبا با طراحی مناسب پارک ملت مشهد به دلیل داشتن آب و هوای خوب و درخت های با قدمت بالا و انتقال انرژی مثبت برای آرامش اعصاب از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. این فضای سبز با ارزش و قابل نگهداری و توسعه است.
با توجه به زیبایی و جذابیت این پارک من اگر جای شما بودم حتما زمانیکه به مشهد سفر می کردم به گروه نشاط آوران مراجعه می کردم تا در تور مشهد از این پارک زیبا در مشهد دیدن کنم.
پارک کوهسنگی دومین پارک بزرگ (بعد از پارک ملت) در این شهر است این پارک در جنوب غربی مشهد و در انتهای خیابانی کوهسنگی قرار گرفته است. پارک کوهسنگی در حاشیه کوههایی مرتفع ایجاد شده است از قدیمی ترین روستاهای مشهد است. پارک کوهسنگی دارای رستوران و استخر و فروشگاههای صنایع دستی است. در دامنه کوههای جنوب مشهد دو کوه سنگی وجود دارد که امروزه زیباترین و نزدیکترین تفریگاه مشهد است.
شاه عباس در سن 16 سالگی ( 995 هجری قمری ) توسط مرشد قلی استاجلو در کوه سنگی تاج شاهی به سر نهاده است در سال 1047 در دامنه این کوه در قسمتی که به ایوان کوه سنگی معروف است. میرزا ابراهیم رضوی در زمان سلطنت شاه صفی برای خود مقبره ای ساخت و ناصرالدین شاه نیز در سر سفر سال 1284 به مشهد به این تفرجگاه آمده و مدفن اجداد میرازی ناظر را دامنه کوه ملاحظه کرده است.
پارک کوه سنگی از میان تفریحگاههای شهر مشهد از قدمت و شهرت بیشتری برخوردار است و یکی از زیباترین پارکهای ساختهشده در ایران است. این پارک تلفیقی از آب، سنگ و سرسبزی و نور می باشد. ساختمان موزۀ بزرگ خراسان، با الگوبرداری از معماری کاخ کلات نادر، جلوه زیبایی به این مجموعه داده است. از آنجا که مشهد، پایتخت نادرشاه بود، مصالح مقبره او، از سنگهای سخت گرانیت کوهسنگی انتخاب شد.
شهردار وقت شهر میلان، تعدادی مجسمه به شهردار مشهد هدیه کرد که دو عدد شیر سنگی در درب ورودی نصب گردیده و دو مجسمۀ انسانی را کنار استخر بزرگ کوهسنگی و روبروی رستوران و تالارش نصب نمودند (مجسمههای انسانی مذکور بعد از انقلاب، بخاطر اینکه مصداق صور قبیحه بود، بههمراه تاج نصبشده بر فراز کوهسنگی، برچیده شد). در سال ۱۳۴۰ ش. با گسترش شهر مشهد، کوهسنگی ازطریق خیابانی وسیع و عریض و مشجر، موسوم به خیابان کوه سنگی، به بدنه اصلی شهر مشهد متصل شد.
با طرحهای توسعه شهر مشهد، پارک کوه سنگی را به مجموعۀ تفریحی گردشگری تبدیل شد. مجموعههایی از جمله باغ پذیرایی، باغ فرهنگی، باغ سنگی، باغ طبیعی، باغ آرامگاه، باغ ورزشی وباغ تفریحی، و در آینده ایجاد دریاچۀ مصنوعی و جزیرۀ پرندگان در میان آن، احداث باغ موزه طبیعی، ایجاد رستورانهای مختلف بر فراز کوه و کنار دریاچه، ساخت دو مجموعۀ شهر بازی تابستانی و سرپوشیده در این تفریحگاه احداث شده است و اولین نورافشانیهای شهر مشهد، در پارک کوه سنگی انجام میگردید. پارک کوه سنگی مشهد یکی از مکان های دیدنی در شهر مشهد می باشد، پیشنهاد می کنیم در تور مشهد که توسط گروه نشاط آوران راه اندازی شده است شرکت نمایید و از این پارک زیبا دیدن نمایید.